ترانزیت انرژی الکتریکی در بازار برق و نحوه محاسبه آن
در بازار برق ایران، یکی از اجزای مهم و تأثیرگذار در زنجیره تأمین انرژی، ترانزیت برق یا همان هزینه انتقال انرژی از مبدأ تولید به محل مصرف است. با توسعه روزافزون قراردادهای دوجانبه و نقش‌آفرینی شرکت‌های خرده‌فروشی برق، شناخت دقیق سازوکار ترانزیت و نحوه محاسبه آن، برای فعالان این حوزه و حتی مصرف‌کنندگان بزرگ، امری ضروری به حساب می‌آید.
ترانزیت برق چیست؟
به زبان ساده، ترانزیت برق به معنای عبور انرژی الکتریکی از شبکه انتقال یا فوق‌توزیع است، برای اینکه برق از محل تولید (مثلاً نیروگاه) به محل مصرف نهایی (مثلاً کارخانه یا سازمان) برسد؛ بدون آنکه در این مسیر، مصرفی صورت گیرد. در واقع، وقتی خریدار و فروشنده برق در دو نقطه متفاوت از شبکه سراسری قرار دارند، انرژی خریداری‌شده باید از طریق خطوط انتقال عبور کند تا در نقطه مصرف تحویل داده شود. این عبور، طبیعتاً هزینه‌هایی به‌همراه دارد که به آن هزینه ترانزیت گفته می‌شود.
در قالب قراردادهای دوطرفه، مصرف‌کنندگان می‌توانند برق مورد نیاز خود را مستقیماً از نیروگاه‌ها یا شرکت‌های خرده‌فروشی برق خریداری کنند. اما این انرژی الزاماً در همان محل تولید مصرف نمی‌شود و برای رسیدن به مصرف‌کننده نهایی، نیاز به عبور از شبکه دارد. نکته مهم این است که هزینه ترانزیت وابسته به فاصله جغرافیایی بین تولیدکننده و مصرف‌کننده نیست. یعنی اینکه نیروگاه و مشترک چقدر از هم دور یا نزدیک باشند، در مبلغ نهایی ترانزیت تأثیرگذار نیست. نرخ ترانزیت براساس سطح ولتاژ، نوع اتصال و قوانین ابلاغی توسط توانیر مشخص می‌شود.
چرا هزینه ترانزیت اهمیت دارد؟
برای مصرف‌کنندگان، مخصوصاً مشترکین صنعتی یا تجاری، هزینه ترانزیت بخش قابل‌توجهی از قبض نهایی را تشکیل می‌دهد. درک سازوکار این هزینه به آن‌ها کمک می‌کند تا با تحلیل دقیق صورتحساب خود، تصمیمات بهتری درباره انتخاب تأمین‌کننده یا نوع قرارداد تامین برق خود بگیرند.
نحوه محاسبه هزینه ترانزیت
محاسبه هزینه ترانزیت برای مشترکین با قدرت قراردادی زیر ۵ مگاوات
(۳۰/ تعدادد روزهای دوره مصرف) × قدرت مصرفی × نرخ ترانزیت
محاسبه هزینه ترانزیت برای مشترکین با قدرت قراردادی ۵ و بالای ۵ مگاوات
(۳۰/ تعدادد روزهای دوره مصرف) × قدرت مصرفی یا قدرت قراردادی (هرکدام که بیشتر باشد) × نرخ ترانزیت
نکته ۱ : در هر دو حالت، نرخ ترانزیت براساس مصوبات توانیر محاسبه می‌شود و به‌صورت سالانه قابل بازنگری است.
نکته ۲ : هزینه ترانزیت مستقل از این است که برق از بخش خصوصی خریداری شده یا دولتی و صرف‌نظر از منبع تأمین برق، به‌صورت مجزا و بر اساس میزان استفاده از شبکه محاسبه می‌شود.
در شرکت خدمات توسعه انرژی کاوه، ما با بررسی دقیق مسیرهای ترانزیت انرژی و مذاکره با تأمین‌کنندگان متنوع، تلاش می‌کنیم بهترین شرایط ممکن را برای مشترکین خود فراهم کنیم. تیم کارشناسی ما آماده ارائه مشاوره تخصصی برای بهینه‌سازی مصرف و راه‌کارهای قانونی کاهش هزینه‌های جانبی از جمله ترانزیت انرژی است.
برای دریافت اطلاعات بیشتر یا بررسی وضعیت صورتحساب برق شرکت یا سازمان خود، می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.